Reklama:

Stanisław Kurkiewicz - ekscentryczny wizjoner polskiej seksuologii

Anna Góra

Ten tekst przeczytasz w 4 min.

Stanisław Kurkiewicz - ekscentryczny wizjoner polskiej seksuologii

iStock

Seks

Kraków, początek ubiegłego stulecia, oddział chorób wewnętrznych szpitala Świętego Łazarza. Młody lekarz przeprowadza badanie ogólne pacjentki. Pyta o dolegliwości, ich nasilenie, okoliczności pojawiania się. W trakcie typowego wywiadu nagle zadaje pytanie: „A pożycie intymne szanownej pani, satysfakcjonujące?” Kobieta oblewa się rumieńcem i wybucha oburzeniem.

Reklama:


Omawiając aktywność publicystyczną dra Kurkiewicza nie sposób pominąć jego działalności słowotwórczej w dziedzinie opisywanych zjawisk. Jest autorem takich określeń jak samieństwo (onanizm), chudziny (to stymulacja ręką narządów płciowych partnera), płcenie (stosunek płciowy), płcenie cofane (stosunek przerywany), małorozkosz (oziębłość płciowa), wnetszczytliwość i trudnoszczytliwość (jako określenie „rodzajów usposobień płciowych”); swoją specjalizację zaś określał mianem płciownika. W 1913 roku wydał cały słownik poświęcony stworzonym przez siebie pojęciom. Terminologia ta, choć dziś śmieszna, miała na celu wprowadzenie do obszaru medycyny polsko brzmiących określeń. Być może doktor wychodził również z założenia, że rodzime nazewnictwo przybliży tę tematykę szerszemu gronu odbiorców. Jak można się domyślać, nomenklatura ta nie przysparzała mu zwolenników w medycznych kręgach.
 
Bardzo ważna była działalność doktora Kurkiewicza na rzecz rozwoju seksuologii oraz oświaty seksuologicznej. Postulował otwarcie placówki zajmującej się badaniami nad seksualnością; prowadził nauki świadomego macierzyństwa dla młodzieży i  osób dorosłych, traktując jako konieczność to, co inni uznawali za fanaberię. Niechciane ciąże i aborcje stanowiły w owym czasie duży i niewygodny problem społeczny – kobiety często wykonywały zabiegi u niewykwalifikowanych akuszerek, co kończyło się nierzadko śmiercią. W Warszawie z problemem tym próbowali walczyć Tadeusz Boy-Żeleński (z wykształcenia lekarz) i felietonistka, Irena Krzywicka.


Postulaty Stanisława Teofila Kurkiewicza zostały w końcu wcielone w życie – niestety nie przez niego. W 1918 roku Magnus Hirschfeld otworzył pierwszy Instytut Seksuologiczny; prawdziwym przełomem w tej dziedzinie były zaś badania nad seksualnością przeprowadzone przez Alfreda Kinsey’a. Kurkiewicz zmarł w roku 1921, jednak dyskusje o jego działalności nie ucichły nawet wtedy. Dziś jego barwna postać patronuje Fundacji Promocji Zdrowia Seksualnego, a wydany poradnik stał się inspiracją do stworzenia sztuki teatralnej. Zacnie, czyż nie?