Reklama:

Rysunek dziecka jako element diagnostyki klinicznej

mgr Magdalena Janowska, psycholog kliniczny, Górnośląskie Centrum Zdrowia Dziecka i Matki w Katowicach

Ten tekst przeczytasz w 5 min.

Rysunek dziecka jako element diagnostyki klinicznej

medforum

Dziewczynka

Analiza rysunku dziecka jest ważnym elementem diagnostyki psychologicznej, o którym powinni wiedzieć także lekarze. Artykuł prezentuje podstawowe zasady interpretacji rysunków dzieci w różnym wieku.

Reklama:

Jest rzeczą oczywistą, że nie można niczego wnioskować na podstawie jednego, dwóch czy nawet trzech rysunków dziecka. Dziecko narysowało coś w taki a nie inny sposób, bo miało na to ochotę albo było np. złe na kolegę, który uderzył go w przedszkolu lub też bolał go ząb.

Rysunek jest jedną z wielu czynności, które mogą zasugerować nam, że dziecko ma kłopoty, dlatego też warto przyjrzeć się innym aktywnościom dziecka. Zwróćmy uwagę między innymi czy jest nie jest ono apatyczne, ciągle zamyślone (jakby nieobecne) lub też oddaliło się ostatnio od rodziców.

Sposób tworzenia (także rysunków) uwarunkowany jest w dużej mierze wrażliwością dziecka, jego mniejszą lub większą otwartością oraz nieśmiałością. Są dzieci, które zazwyczaj rysują słabszą kreską a ich postacie są mniejsze niż innych, gdyż cechuje je mniejsza „przebojowość”, ostrożność i niepewność w porównaniu z większością rówieśników, co nie musi wcale oznaczać, że źle radzą sobie w życiu czy są nieszczęśliwe.

Gdy zaniepokoją nas rysunki dzieci (naszych własnych, lub naszych pacjentów), warto przyjrzeć się wytworom ich bliskich koleżanek i kolegów, gdyż dzieci (zwłaszcza młodsze) często naśladują inne (zwłaszcza znaczące) osoby. Wiadomo też, że rysunki dzieci uczęszczających do przedszkola oraz lubiących rysować i mających dużo takich doświadczeń, będą bardziej dojrzałe niż tych, które nie miały wiele takiej praktyki.

Zainteresowanie rodziców i lekarzy powinna wzbudzić nagła zmiana w treści i formie rysunków utrzymująca się przez jakiś czas (np. dotąd rysunki dziecka były barwne a postacie przedstawione na nich uśmiechnięte a teraz są one szare, bezbarwne, budzą odczucie smutku). Niepokój może wywołać również mała ilość obiektów na rysunkach, jeśli wcześniej były one bogate w postacie, przyrodę, przedmioty.

Postać ludzka stworzona przez dziecko powyżej 5 r.ż. powinna mieć wszystkie podstawowe części ciała t.j.: nogi, ręce, tułów, szyję, twarz na której zaznaczone są oczy, nos, usta.

Rysowanie jest jedną z form ekspresji dziecka a tym samym w nieświadomy sposób wyrzucania z siebie doznawanych niepowodzeń czy krzywd. Dlatego też kiedy dziecko jest rozzłoszczone czy smutne warto zachęcać go do tego. Zarówno zamaszyste ruchy kredkami w intensywnych kolorach jak i rysunki np. postaci z wyszczerzonymi zębami czy smutnymi minami, pozwalają często rozładować przeżywane napięcie. Ważne jest jednak jak długo utrzymuje się wykonywanie takich rysunków, czy nie trwa to zbyt długo po przeżyciu trudnego wydarzenia.

Dzieci pewne siebie, o wysokim poczuciu własnej wartości rysują silną kreską używając żywych oraz ciepłych kolorów a przedstawione przez nich postacie, przedmioty są relatywnie dużej wielkości. O swoich rysunkach wypowiadają się pozytywnie (np. „nawet niezły rysunek mi wyszedł”).

W treści rysunków dziecka można nierzadko dostrzec przeżywane przez nich problemy np. brak ojca w rysunku rodziny może wskazywać, iż osoba ta jest źródłem lęku lub też odrzucana przez dziecko, pominiecie siebie w tym rysunku może świadczyć natomiast o zaburzeniach emocjonalnych więzi z rodziną. Dzieci rodziców rozwiedzionych jeszcze często długo rysują oboje rodziców obok siebie, co wskazuje, iż nie do końca pogodziły się z nową sytuacją.