W kulturze zachodniej jedzenie stało się znaczącym narzędziem regulującym nastrój oraz swojego rodzaju symbolem, który towarzyszy rozmaitym aktywnościom. Spowodowało to jednocześnie wzrost częstotliwości występowania zaburzeń odżywiania się o różnorodnym obrazie. Niezależnie od specyfiki, u ich podłoża leży przede wszystkim utrata kontroli nad jedzeniem, a jedną z istotnych konsekwencji jest psychofizyczny stres. Syndrom nocnego jedzenia nie został jeszcze oficjalnie uznany za zaburzenie jedzenia, spełnia jednak podstawowe kryteria oraz dotyczy znacznej ilości osób.
Definicja
Syndrom nocnego jedzenia jest zaburzeniem polegającym na niekontrolowanym, najczęściej wielokrotnym w ciągu nocy objadaniu się, związanym z zaburzeniami nastroju i snu, mogącym przyczyniać się do rozwoju otyłości. Może występować jako jednostka samodzielna lub towarzyszyć innym chorobom, takim jak otyłość czy depresja.
Objawy
- brak apetytu rano (tzw. poranna anoreksja), pomijanie pierwszego posiłku przez kilka godzin po przebudzeniu,
- 50% lub więcej dziennego pożywienia zjadane po godzinie 19,
- kłopoty z zaśnięciem, wybudzanie się ze snu,
- wstawanie w nocy, żeby jeść; porcje pożywienia są zdecydowanie mniejsze niż np. w napadach bulimicznych (około 300 kcal), ale wielokrotnie powtarzane w ciągu nocy,
- spożywanie głównie produktów węglowodanowych,
- doświadczanie w związku z jedzeniem poczucia winy i wstydu, a nie przyjemności,
- pogarszanie się nastroju z upływem dnia (uczucie zmęczenia, napięcia, niepokoju, rozstrojenia, poczucie winy),
- okołodobowe zmiany poziomu określonych substancji biochemicznych - wieczorny wzrost leptyny i kortyzolu, a spadek melatoniny,
- utrzymywanie się w/w objawów przez co najmniej 2 miesiące.
Częstość występowania
Szacuje się, że około 6% ogółu populacji poszukuje pomocy z powodu syndromu nocnego jedzenia, chociaż kryteria diagnostyczne spełnia około 1-2%. W większości, zaburzenie to dotyczy osób z nadwagą – około 27% z nich niekontrolowanie objada się w nocy. Badania pokazują jednak, że również osoby szczupłe mogą mieć ten problem. Jedyna różnica pomiędzy szczupłymi, a otyłymi z syndromem nocnego jedzenia dotyczy wieku, który u tych pierwszych jest zdecydowanie młodszy. Sugeruje to, że trwające w czasie nocne objadanie się, wydatnie przyczynia się do rozwoju otyłości.
Warto ponadto podkreślić, iż kulturowo uwarunkowany styl odżywiania się, również może charakteryzować się podobnymi jak syndrom nocnego objadania się wskaźnikami, chociaż nie wiąże się z utratą kontroli nad jedzeniem ani psychologicznym stresem.
fot. panthermedia
Dotyczy to głównie tzw. kultury śródziemnomorskiej. Około 25% tej populacji, stanowiące osoby zdrowe i prawidłowo ważące, spełnia podstawowe kryteria diagnostyczne, a mianowicie: brak apetytu rano, zjadanie większości pożywienia po godzinie 19 oraz trudności z zasypianiem.
