Nawet połowa osób, które popełniły samobójstwo miała cechy poważnych zaburzeń psychicznych. Samobójstwa stanowią 10-15% przyczyn zgonów osób z depresją, wczesną schizofrenią oraz uzależnionych od alkoholu.

W przypadku osób cierpiących na depresję ogólny pesymizm, poczucie beznadziejności i niemożliwości uzyskania pomocy wydają się być wystarczającym motywem do popełnienia samobójstwa. Teoria ta pozostaje w sprzeczności z obserwacjami klinicznymi. Większość chorych na depresję zdradza niechęć do życia, a jedynie niektórzy popełniają samobójstwo. Zdarza się, że próby samobójcze stoją w sprzeczności do wygłaszanych przez chorych ocen własnej sytuacji, a lekarz stwierdza małe nasilenie depresji. Niektórzy chorzy, mimo skrajnie pesymistycznej opinii na temat swojego zdrowia, perspektyw życiowych oraz sytuacji finansowej, nie podejmują próby samobójczej.

Tendencje samobójcze osób z depresją związane są z wieloma, bardzo złożonymi czynnikami, takimi jak: silny lęk i niepokój psychoruchowy. Kolejnym elementem jest poczucie beznadziejności, sytuacji bez wyjścia i niemożliwości uzyskania pomocy.

Wymienić można również poczucie winy, przekonanie o dopuszczeniu się ciężkiego grzechu i dążenie do poniesienia kary. Dodatkowymi czynnikami są: zaburzenia snu, przewlekłe dolegliwości bólowe i dysforyczny nastrój. Niektórzy chorzy ukrywają swoje myśli i zamiary samobójcze. Częste jest jednak okazywanie swoich zamiarów – wprost lub pośrednio.

Niektórzy otwarcie mówią o niechęci do życia i zamiarze popełnienia samobójstwa. Zdarza się, że planowanie pozbawienia się życia manifestowane jest przez zbieranie leków bądź zdobycie ostrego narzędzia bądź odpowiedniego sznura. Czasem osoby mające tendencje samobójcze prowadzą pozornie abstrakcyjne rozważania o bezsensie życia, sposobach popełnienia samobójstwa i o problematyce śmierci.

Myśli samobójcze, fot. shutterstock

Niekiedy przejawem są sny o tematyce śmierci. Sygnałem mogą być też nagłe wizyty u rodziny bądź zerwanie kontaktów, szczególnie, jeśli chory nie przejawiał wcześniej takich zachowań. Częstość samobójstw jest większa w początkowym etapie depresji i w czasie jej ustępowania. Można to wiązać z hospitalizacją, która izoluje chorego od znacznej części problemów i daje poczucie bezpieczeństwa. Powrót do normalnego życia i konieczność konfrontacji z problemami może powodować powrót myśli samobójczych.