Kiedy to nadużywanie a kiedy alkoholizm? Kto pije częściej? Ryzyko rozwinięcia się alkoholizmu można ocenić odpowiadając na pytania testowe CAGE.
Zachowania charakterystyczne dla osoby uzależnionej od alkoholu to:
- niemożność powstrzymania się od picia lub ograniczenia ilości alkoholu spożywanej jednorazowo,
- przerwy w życiorysie (ang.: blockouts),
- kontynuowanie picia pomimo istnienia choroby, która pogarsza się w następstwie picia,
- spożywanie alkoholi niekonsumpcyjnych,
- nieświadomość przymusu picia,
- najwyższe miejsce alkoholu w hierarchii celów,
- tolerancja w pierwszym okresie picia, potem w wyniku zwolnienia mprocesów metabolicznych w wątrobie (uszkodzenie) następuje zmniejszenie tolerancji alkoholu,
- objawy odstawienne po zaprzestaniu picia (drżenie poranne, nocne poty, wymioty poranne, drgawki, majaczenie drżenne),
- pozorna trzeźwość przy utrzymywaniu się stężenia alkoholu we krwi.
Kryterium rozpoznania alkoholizmu w aspekcie ilości wypijanego alkoholu:
- Codzienne picie ok. 0,5 l. mocnego alkoholu lub odpowiednika w celu utrzymania zadowalającego funkcjonowania.
- Regularne picie weekend`owe dużych ilości alkoholu.
- Ciągi picia, co najmniej dwa dni występujące naprzemiennie z okresami trzeźwości.
Na alkoholizm wskazuje obecność 3‰ alkoholu we krwi u osoby pijanej, 1,5‰ u osoby bez objawów spożycia alkoholu lub 1‰ w rutynowym badaniu krwi.
Badania laboratoryjne pomocne w rozpoznaniu alkoholizmu (np. ocena enzymów wątrobowych takich jak aminotransferazy i GGTP) ma małą czułość (ok. 50%). Uważa się, że badanie lekarskie jest bardziej pomocne w rozpoznawaniu skutków nadmiernego picia niż samego alkoholizmu.
Przyczyny alkoholizmu
Uważa się, że alkoholizm może być uwarunkowany genetycznie. Występowanie alkoholizmu w rodzinie jest czynnikiem ryzyka wystąpienia alkoholizmu. Alkoholizm występuje cztery razy częściej u synów alkoholików bez względu na to, czy byli wychowywaniu w swojej czy też w zastępczej rodzinie. Alkoholizm jest również częstszy u córek matek uzależnionych od alkoholu. Synowie alkoholików mają większą tolerancję na alkohol (podanie im takiej samej ilości alkoholu powoduje mniejsze objawy zatrucia) niż synowie mężczyzn nie uzależnionych od alkoholu. Może to oznaczać, że im większy próg reakcji na alkohol (tzw. „silna głowa”) tym większe ryzyko uzależnienia się od alkoholu. W wieku 30 lat 26% synów alkoholików jest uzależnionych od alkoholu w przeciwieństwie do 9% synów nie alkoholików. Wyróżnia się dwa typy dziedzicznego alkoholizmu. W typie I uzależnienie występuje zwykle po 20 r.ż. i wymaga wystąpienia czynnika spustowego (np. silny stres). Osoby z I typem uzależnienia piją zwykle, żeby zmniejszyć swój lęk. Typ II uzależnienia charakteryzuje się wcześniejszym początkiem (przed 20 r.ż.), piciem w celu osiągnięcia euforii i zachowaniami kryminalnymi (osobowość dyssocjalna).
fot. istock
Alkoholizm a inne choroby psychiczne
Choroby psychiczne, w których częściej występuje alkoholizm to depresja przebiegająca na przemian z manią (tzw. dwubiegunowe zaburzenia afektywne) i schizofrenia. Uzależnienie może być formą leczenia lęku (najczęściej: napadów paniki, lęku uogólnionego i fobii społecznej), depresji, dystymii i bezsenności. Osoby z problemami osobowościowymi częściej uzależniają się od alkoholu. Cechy, które sprzyjaja uzależnieniu to izolowanie się i nieśmiałość, depresyjność, zależność, zachowania impulsywne i autoagresyjne oraz niedojrzałość seksualna.
Wpływ alkoholu na organizm
Alkohol jest wchłaniany do krwi w jelicie cienkim. Ponieważ jego rozkład jest wolny gromadzi się on we krwi. Około 5-10% alkoholu jest wydalanych z organizmu w postaci niezmienionej przez wydychane powietrze, nerki i pot. Pozostała część jest rozkładana na wodę i dwutlenek węgla. Rozłożenie 200 ml 40% alkoholu jest równoznaczne z wydatkiem energetycznym organizmu równym 70 kcal. Tempo usuwania alkoholu z organizmu wynosi około 20 ml 40% alkoholu na godzinę (czyli po spożyciu 0,5 l wódki eliminacja trwa 25 h!).
