Wkładanie ubrania do lodówki nie należy do rzadkości u osób cierpiących na narkolepsję. Mogą oni zasnąć podczas przemówienia lub osunąć się na kilka minut z krzesła nie tracąc przytomności.
Spis treści:
- Co to jest narkolepsja?
- Nadmierna senność
- Katapleksja
- Porażenie przysenne
- Omamy przysenne
- Co jest przyczyną zaburzenia, kto choruje?
- Czy istnieje skuteczne leczenie?
Co to jest narkolepsja?
Narkolepsja to zaburzenie snu nocnego oraz czuwania w czasie dnia. Do najbardziej charakterystycznych objawów należą nadmierna senność, katapleksja, porażenie przysenne oraz omamy przysenne.
Nadmierna senność
Zwiększona senność występuje u wszystkich osób cierpiących na narkolepsję. Ma ona zwykle postać tzw. napadów snu. Napady te mogą trwać od 10-20 minut i powtarzać się wielokrotnie w czasie dnia. Napadowa senność może wystąpić w najmniej oczekiwanych momentach np. w czasie egzaminu lub spaceru w parku.
Katapleksja
Występuje ona u ok. 90 % osób chorych na narkolepsję. Katapleksja to nagłe zwiotczenie wszystkich mięśni ciała powodujące niemożność wykonywania jakichkolwiek ruchów. Mięśnie przepony nie ulegają zwiotczeniu stąd człowiek w stanie katapleksji nie przestaje oddychać. Osoba w tym stanie jest przytomna i zdaje sobie sprawę z tego co dzieje się wkoło (pomimo tego, że nie może otworzyć oczu). Katapleksja trwa zwykle kilka minut, może się powtarzać nawet kilkadziesiąt razy w ciągu dnia.
Porażenie przysenne
Jest to kilkuminutowa niezdolność do poruszania się i mówienia, która pojawia się przed zaśnięciem u ok. 4 na 10 osób chorych na narkolepsję.
Omamy przysenne
Omamy przysenne (tzw. hipnagogiczne) należą do zjawisk występujących u zdrowych ludzi jako takie nie są traktowane jako choroba. Znacznie częściej, tj. u ok. 30% osób występują one w narkolepsji.
Uważa się, że katapleksja, porażenie przysenne oraz omamy przysenne to pojawianie się snu w stanie czuwania. Konkretnie chodzi o tzw. fazę snu REM, w której śnimy i której towarzyszy zwiotczenie mięśni (dzięki temu nie biegniemy np. za uciekającym nam we śnie tramwajem). Problem osoby z narkolepsją polega na tym, że takie fazy snu pojawiają się u nich „nieproszone”.
Narkolepsja – co to jest, przyczyny, objawy, fot. panthermedia
W okresach między napadami u osób cierpiących na narkolepsję mogą występować zaburzenia czuwania, w czasie których osoby te wykonują pewne wyuczone czynności jakby automatycznie. Może to mieć postać opisaną w podtytule lub np. pisania po zakończeniu strony itp.
Co jest przyczyną zaburzenia, kto choruje?
Uważa się, że narkolepsja jest schorzeniem uwarunkowanym genetycznie. Za jej wystąpienie odpowiada nieprawidłowy gen w chromosomie 6. Występowania tego genu powoduje nieprawidłową funkcję części mózgu zwanej pniem. Początek tego schorzenia pojawia się zwykle w młodości lub w wieku 35-40 lat. Choroba trwa przez całe życie.
Czy istnieje skuteczne leczenie?
Można skutecznie łagodzić objawy narkolepsji. Podaje się leki, które pobudzają pracę mózgu. Nie wszystkie są dostępne w Polsce (tj. pochodne amfetaminy stosowane np. w USA). Leki nie usuwają senności zupełnie, umożliwiają jednak normalne funkcjonowanie. W leczeniu stosuje się również niektóre leki przeciwdepresyjne.
Prostą metodą poprawienia czujności są profilaktyczne 15-20 minutowe drzemki. Ich dobroczynny efekt utrzymuje się zwykle ok. 2 h.
Około 50% osób z narkolepsją zasypia za kierownicą.
W przypadku podejrzenia tego schorzenia należy zgłosić się do lekarza psychiatry lub neurologa.
