Spojrzenie na psychologiczne mechanizmy uzależnienia od alkoholu otwiera nie tylko nowe spojrzenie na powstanie uzależnienia jak również na sposób prowadzenia terapii odwykowej. Zobowiązuje to do poznania tych mechanizmów u poszczególnych pacjentów, rozbrajania szczególnie mechanizmu iluzji i zaprzeczania, radzenia sobie z uczuciami, nie włączaniu alkoholu jako regulator uczuć oraz nabycia tożsamości, poprawienia obrazu własnej osoby.
Mechanizmy aktywizowane są na skutek pojawiających się niekonstruktywnych sposobów radzenia sobie z problemami życiowymi, pojawiającą się sytuacją stresową, osłabieniem w konsekwencji picia alkoholu, relacji społecznych, rodzinnych.
Są to tylko niektóre, ważniejsze stymulatory uruchamiające mechanizmy uzależnienia. Zapewne należy rozpatrywać to w sposób indywidualny. Nie ulega wątpliwości, że zdecydowanie największe znaczenie w powstaniu uzależnienia odgrywają czynniki psychologiczne (myślenie, reagowanie emocjonalne oraz zachowanie). Wobec tego skuteczność leczenia będzie oscylowała wokół poszukiwania skutecznego sposobu kontroli zachowania, uczenia się konstruktywnych umiejętności społecznych, na próbach zmiany sposobu myślenia i reagowania emocjonalnego.
Aby jednak można było skutecznie leczyć, należy poznać konsekwencje intensywnego picia alkoholu w podstawowych kategoriach funkcjonowania psychologicznego. Dotyczy to takich obszarów jak doświadczenia emocjonalne, aktywność umysłowa tworzący system orientacji poznawczej w sferze tożsamości, wartości, czyli w sferze Ja (self).
Nałogowe regulowanie uczuć
Każdy człowiek chce doznawać stanów emocjonalnych przyjemnych, a czasami nawet potęgować, przedłużać je, zaś w momentach kiedy pojawiają się stany przykre uśmierzać je. Nikt nie lubi cierpieć fizycznie ani emocjonalnie. Kiedy bilans emocjonalny jest przykry, podejmowane są działania i poszukiwania takich sytuacji, które człowiek spostrzega jako korzystne i wartościowe. Stara się unikać momentów niekorzystnych i zagrażających oraz uczuć nieprzyjemnych. Istnieje jednak inny, nienaturalny sposób szukania drogi poprawy własnych stanów emocjonalnych za pomocą alkoholu. Jest to metoda niestety łatwo dostępna.
Alkohol zaczyna regulować życie emocjonalne. Dlatego dla alkoholików perspektywa rozstania się z używką wydaje się czymś trudnym i zagrażającym bez względu na szkodliwe konsekwencje jakie wywołuje. Oczekiwania wobec zażycia alkoholu są znacznie większe niż wobec rzeczywistości.
Uzależnienie od alkoholu, fot. panthermedia
Z biegiem czasu u uzależnionego od alkoholu, w miejsce uśmierzenia, rozluźnienia i rozweselenia pojawia się efekt tłumiąco-uspakajający. Zwalnia z poszukiwania innych konstruktywnych sposobów radzenia sobie z sytuacjami trudnymi, a staje się sygnałem do poszukiwania alkoholu, aby zmienić to co przykre w przyjemne, bez zmiany samej sytuacji czy okoliczności. Alkohol skutecznie zapowiada zmianę bolesnego stanu na ulgę po jego wypiciu. Jest to nałogowe regulowanie uczuć. To, czego doznaje uzależniony po alkoholu staje się dla niego najważniejsze. Ważniejsze od zdrowia, rodziny, pracy itp.
